Μπορεί Μια Λέξη να Κατοχυρωθεί ως Εμπορικό Σήμα;
Στον χώρο της πνευματικής ιδιοκτησίας, τα εμπορικά σήματα αποτελούν σημαντικά εργαλεία για τις επιχειρήσεις που θέλουν να προστατεύσουν την ταυτότητα της μάρκας τους. Ένα συχνό ερώτημα είναι: Μπορεί μια μόνο λέξη να κατοχυρωθεί ως εμπορικό σήμα; Η απάντηση είναι πιο σύνθετη απ’ ό,τι φαίνεται και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η διακριτότητα της λέξης και η χρήση της στο εμπόριο.

 
Τι Είναι Εμπορικό Σήμα;
Ένα εμπορικό σήμα είναι μια λέξη, φράση, σύμβολο ή σχέδιο που χρησιμοποιείται για να διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης από αυτά άλλων. Προσφέρει νομική προστασία στον κάτοχό του, αποτρέποντας άλλους από το να χρησιμοποιήσουν παρόμοιο σήμα που θα μπορούσε να προκαλέσει σύγχυση στο καταναλωτικό κοινό. Η κατοχύρωση ενός σήματος μπορεί να γίνει μέσω των αρμόδιων κρατικών φορέων, όπως το Γραφείο Εμπορικών Σημάτων.

 
Η Κλίμακα της Διακριτότητας
Δεν μπορούν όλες οι λέξεις να κατοχυρωθούν. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η δυνατότητα κατοχύρωσης εξαρτάται από το πόσο διακριτή θεωρείται μια λέξη. Η νομολογία (ειδικά η υπόθεση Abercrombie & Fitch Co. v. Hunting World, Inc.) καθόρισε πέντε κατηγορίες:

Επινοημένες λέξεις: Λέξεις που δεν υπήρχαν πριν, όπως το "Kodak".
Αυθαίρετες λέξεις: Κοινές λέξεις που χρησιμοποιούνται σε άσχετα συμφραζόμενα, π.χ. "Apple" για υπολογιστές.
Υποδηλωτικές λέξεις: Δημιουργούν έμμεσο συνειρμό, π.χ. "Coppertone" για αντηλιακά.
Περιγραφικές λέξεις: Αναφέρονται σε χαρακτηριστικά του προϊόντος ή της υπηρεσίας.
Γενικές λέξεις: Καθημερινές λέξεις που δηλώνουν κατηγορία προϊόντος (π.χ. "ψωμί" για φούρνο).
Όσο πιο διακριτή είναι μια λέξη, τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες έχει να κατοχυρωθεί.

 
Μπορούν Κοινές Λέξεις να Κατοχυρωθούν;
Ναι — αλλά εξαρτάται από το πώς χρησιμοποιούνται. Η λέξη "Apple" είναι καθημερινή, αλλά κατοχυρώθηκε από την Apple Inc. για τεχνολογικά προϊόντα, επειδή η χρήση της εκεί ήταν αυθαίρετη και όχι σχετική με φρούτα. Παρόμοια, η λέξη "Google" σήμερα είναι σχεδόν ταυτόσημη με τις διαδικτυακές αναζητήσεις, και είναι κατοχυρωμένη.

Ωστόσο, αν προσπαθήσετε να κατοχυρώσετε τη λέξη "Apple" για επιχείρηση που πουλάει φρούτα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η αίτηση θα απορριφθεί. Αυτό συμβαίνει επειδή η λέξη θεωρείται γενική για αυτή την κατηγορία προϊόντων.

 
Η Σημασία της Διακριτότητας
Η διακριτότητα παίζει καθοριστικό ρόλο. Αν μια λέξη είναι περιγραφική ή γενική, δεν μπορεί εύκολα να κατοχυρωθεί. Παρ’ όλα αυτά, μια περιγραφική λέξη μπορεί να αποκτήσει κατοχυρώσιμη αξία μέσω δευτερεύουσας σημασίας (secondary meaning), δηλαδή όταν το κοινό αρχίζει να την συνδέει αποκλειστικά με συγκεκριμένη επιχείρηση.

Για παράδειγμα, το "Holiday Inn" ήταν κάποτε περιγραφικό, αλλά απέκτησε δευτερεύουσα σημασία και τελικά κατοχυρώθηκε.

 
Νομικά Παραδείγματα
Πολλές νομικές υποθέσεις καθόρισαν τα όρια και τις προϋποθέσεις για την κατοχύρωση μιας λέξης. Η ήδη αναφερθείσα υπόθεση Abercrombie & Fitch εισήγαγε την έννοια της διακριτότητας, ενώ η υπόθεση Matal v. Tam το 2017 έκρινε πως η απαγόρευση προσβλητικών σημάτων παραβίαζε την ελευθερία του λόγου.

Αυτό άνοιξε τον δρόμο ακόμα και για λέξεις που παλαιότερα θα απορρίπτονταν λόγω "ανηθικότητας" ή κοινωνικής ευαισθησίας.

 
Τι Να Κάνετε Αν Θέλετε Να Κατοχυρώσετε Μια Λέξη
Αν σκέφτεστε να κατοχυρώσετε μια μόνο λέξη, ακολουθήστε αυτά τα βήματα:

Κάντε έρευνα: Βεβαιωθείτε ότι η λέξη δεν έχει ήδη κατοχυρωθεί για παρόμοιο προϊόν ή υπηρεσία.
Εκτιμήστε τη διακριτότητα: Είναι επινοημένη; Χρησιμοποιείται αυθαίρετα; Ή είναι περιγραφική;
Υποβάλετε αίτηση: Στην Ελλάδα, στο Υπουργείο Ανάπτυξης (ή στο EUIPO για ευρωπαϊκό σήμα).
Παρακολουθήστε το σήμα σας: Αν εγκριθεί, φροντίστε να προστατεύετε το εμπορικό σας σήμα από παραβιάσεις.
 
Συμπεράσματα
Μια μόνο λέξη μπορεί να κατοχυρωθεί ως εμπορικό σήμα, εφόσον πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Το «κλειδί» είναι η διακριτότητα — δηλαδή, η ικανότητα της λέξης να λειτουργεί ως αναγνωρίσιμο στοιχείο ταυτότητας για τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες σας. Η στρατηγική επιλογή μιας λέξης και η σωστή νομική προσέγγιση μπορούν να σας βοηθήσουν να δημιουργήσετε ένα εμπορικό σήμα με πραγματική αξία.